Publikacje książkowe

Historia Scepussi. Vol. II. Dzieje Spisza II. Dejiny Spiša II, red. Martin Homza, Stanisław Sroka, Bratislava - Kraków 2016, ss. 1165.
ISBN: 9788022342100
Historia Scepussi. Vol. I. Dzieje Spisza I. Dejiny Spiša I, red. Martin Homza, Stanisław Sroka, Bratislava - Kraków 2021, ss. 1163.
ISBN : 9788365548931


Tom jest trzecią publikacją przygotowaną w ramach projektu Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych, poświęconego dziejom Spisza i obejmuje okres od roku 1526 do roku 1918. Pierwsze trzy części dotyczą przede wszystkim zagadnień z zakresu historii politycznej i gospodarczej, demografii, problematyki etnicznej i wyznaniowej, historii oświaty i dziejów kultury; materiał podzielony został w następujący sposób: „Spisz w latach 1526-1770. Okres po bitwie pod Mohaczem”, „Spisz w latach 1770-1849. Na drodze do kapitalizmu”, „Spisz w latach 1849-1918. W przededniu I wojny światowej”. W kolejnych rozdziałach zaprezentowano historię regionu w latach 1526-1918 z perspektywy konkretnych dziedzin czy sfer życia społecznego, religijnego i kulturalnego. Przedstawione zostały dzieje administracji żupy spiskiej, kościoła, sztuki oraz kultury materialnej. Tom zawiera bogaty materiał ilustracyjny, a także szereg materiałów dodatkowych, m.in. wykaz osób (częściowo z krótkimi biogramami) sprawujących ważne funkcje w administracji lokalnej i strukturach kościelnych, wykaz rodów szlacheckich na Spiszu do XIX wieku, uporządkowane w tabeli informacje na temat przejścia poszczególnych miast i wsi Spisza na protestantyzm, a następnie z powrotem na katolicyzm w wieku XVII. Publikacja została wydana w języku słowackim oraz w języku polskim.
OHistoria Scepussi. Vol. I. Dzieje Spisza I. Dejiny Spiša I, red. Martin Homza, Stanisław Sroka, Bratislava - Kraków 2009, ss. 662.
ISBN: 9788096894826
Historia Scepussi. Vol. I. Dzieje Spisza I. Dejiny Spiša I, red. Martin Homza, Stanisław Sroka, Bratislava - Kraków 2010, ss. 661.
ISBN: 9788377300121


Tom stanowi drugą publikację książkową przygotowaną w ramach projektu Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych, poświęconego dziejom Spisza. Obejmuje okres od czasów najdawniejszych po rok 1526, uznawany za cezurę epoki średniowiecza w krajach, stanowiących niegdyś część Królestwa Węgierskiego. Publikację otwierają rozdziały dotyczące uwarunkowań fizyczno-geograficznych oraz kwestii przyrodniczych, w kolejnych przedstawione zostały zagadnienia historyczne, uporządkowane zgodnie z tytułami trzech głównych części: „Prehistoryczny i wczesnośredniowieczny rozwój Spisza od starszej epoki kamienia do początku czasów historycznych w wiekach VIII-XII/XIII”, „Dzieje wczesnośredniowiecznego Spisza”, „Dzieje późnośredniowiecznego Spisza”. Ustalenia z pierwszej części opierają się w przeważającej mierze na badaniach archeologicznych, w kolejnych historia regionu zaprezentowana została z wielu perspektyw, przede wszystkim historii politycznej, problematyki etnicznej i wyznaniowej, historii gospodarczej, dziejów kultury i sztuki. Ponadto uwagę poświęcono kluczowym dla dziejów Spisza w poszczególnych okresach postaciom. Tom jest bogato ilustrowany, zawiera również liczne materiały dodatkowe, m.in. słownik najważniejszych terminów z dziejów średniowiecznego Spisza, listę osób (wraz z krótkimi biogramami) sprawujących ważne funkcje w administracji lokalnej i strukturach kościelnych, wykaz nazw miejscowości. Publikacja została wydana w języku słowackim oraz w języku polskim.
Terra Scepusiensis. Stav bádania o dejinách Spiša. Stan badań nad dziejami Spiszu, red. Ryszard Gładkiewicz, Martin Homza, przy współudziale Michała Puławskiego i Michala Slivki, Levoča - Wrocław 2003, ss. 987.
ISBN: 8071144576
ISBN: 8388430254


Tom stanowi pierwszą z serii książkowych publikacji, będących rezultatem wieloletniego projektu Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych, poświęconego dziejom Spiszu. Zgromadzone w niej teksty są pokłosiem konferencji, zorganizowanej przez Komisję, Stowarzyszenie Naukowe Kláštorisko oraz Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych Uniwersytetu Wrocławskiego (Lewocza, 2002). Opracowanie obejmuje 65 referatów, 6 koreferatów i 31 zapisów dyskusji, przeprowadzonych po wysłuchaniu bloków referatów. W pierwszej części przedstawiony został dotychczasowy dorobek historiografii słowackiej, polskiej, niemieckiej i węgierskiej w zakresie badań dziejów Spiszu. Problematyka kolejnych uporządkowana została zgodnie z tytułami poszczególnych sekcji konferencyjnych: „Geografia, archeologia i sztuka Spiszu”, „Dzieje Spiszu w średniowieczu”, „Dzieje Spiszu w czasach nowożytnych”, „Nowoczesne dzieje Spiszu do roku 1918”, „Dzieje Spiszu po roku 1918”. W tomie dominują zagadnienia historyczne, ale zaprezentowane w nim zostały również wybrane problemy badawcze z zakresu archeologii, historii sztuki, historii kultury, geografii, językoznawstwa. W 2005 roku książka została uhonorowana Nagrodą im. Henryka Wereszyckiego i Wacława Felczaka za najlepszą pozycję pogłębiającą znajomość dziejów Europy Środkowo-Wschodniej.

Oravské štúdie
Oravské štúdie, red. Marta Pančíková, Bratislava 2018, ss. 219.
ISBN: 978-80-972336-4-8


Publikacja powstała w ramach wspólnego projektu badawczego obydwu, polskiej i słowackiej sekcji Polsko-Słowackiej Komisji Nauk Humanistycznych, zatytułowanego „Orawa. Współczesność i historia”. Zawiera 10 artykułów, przygotowanych przez badaczki i badaczy zajmujących się problematyką tego regionu, reprezentujących różne dyscypliny naukowe. Zgromadzone w tomie teksty dotyczą sytuacji gospodarczej, zagadnień administracyjnych, kwestii szkolnictwa mniejszościowego na polskiej Orawie, wybranych aspektów kultury ludowej w obydwu częściach pogranicznego regionu. Poruszone zostały również zagadnienia literackie i językoznawcze (z zakresu dialektologii), w jednym z artykułów przedstawione zostały uwagi i spostrzeżenia ważnych postaci kultury z ich podróży na Orawę. Publikacja przynosi wielowymiarowy obraz, w którym ogólna charakterystyka Orawy jest funkcjonalnie powiązana i skonkretyzowana dzięki przywołaniu i interpretacji konkretnych faktów z dziejów i współczesności regionu.

PEŁNA ZAWARTOŚĆ TOMU
Między kulturą ludową a masową. Historia, teraźniejszość i perspektywy badań, red. Teresa Smolińska, Kraków-Opole 2010, ss. 356.
ISBN: 9788360163566


Publikacja zawiera artykuły przygotowane na podstawie referatów wygłoszonych na zorganizowanej w 2009 roku przez Polsko-Słowacką Komisję Nauk Humanistycznych konferencji w Kamieniu Śląskim, a także dodatkowe teksty związane z problematyką konferencji i wpisujące się w bogatą tradycję kontaktów oraz współpracy polskich i słowackich badaczek i badaczy, zajmujących się kulturą ludową. Tom podzielony został na trzy części: „Rozwój badań polskich i słowackich nad tradycyjną i współczesną kulturą”, „W kręgu badań nad kulturą typu ludowego”, „Z polskich i słowackich warsztatów badawczych”. W artykułach przedstawione zostały zagadnienia dotyczące historii i współczesności badań folklorystycznych i etnologicznych, kwestie teoretyczne i metodologiczne oraz wyniki prac poświęconych konkretnym zjawiskom i sposobom ich dynamicznego funkcjonowania w przestrzeni kultury.

PEŁNA ZAWARTOŚĆ TOMU
Nauczanie języków pokrewnych, red. Jacek Baluch, Maryla Papierz, Kraków 2009, ss. 172.
ISBN: 978-83-60163-45-0


Publikacja zawiera artykuły przygotowane na podstawie referatów wygłoszonych na zorganizowanej przez Polsko-Słowacką Komisję Nauk Humanistycznych konferencji „Nauczanie języków pokrewnych: język słowacki w Polsce, język polski w Słowacji” (Kraków, 2007) oraz kilka dodatkowych, wpisujących się w problematykę tomu, tekstów. Pierwszy krąg problemowy wyznaczają zagadnienia ogólne – kwestie standaryzacji języka polskiego i języka słowackiego jako języków obcych. Następnie autorki i autorzy prezentują kwestie szczegółowe, m.in. aktualną sytuację kształcenia w zakresie obydwu języków na studiach wyższych w Polsce i Słowacji, uwarunkowania egzaminów maturalnych z języka słowackiego w Polsce, wykorzystanie konkretnych działów językoznawstwa i wyników badań, przede wszystkim z zakresu gramatyki porównawczej w procesie nauczania języków bliskich. W tomie kluczowe miejsce zajmuje perspektywa polsko-słowacka, ale znalazły się w nim także artykuły, które przybliżają problemy nauczania w Polsce innych niż słowacki języków słowiańskich (chorwackiego, słoweńskiego).
Slovensko - Poľsko. Bilaterálne vzťahy v procese transformácie, red. Jozef Hvišč, Bratislava 2008, ss. 293.
ISBN 978-80-89058-26-6


Publikacja zawiera artykuły przygotowane na podstawie referatów wygłoszonych na dwóch konferencjach zorganizowanych przez Polsko-Słowacką Komisję Nauk Humanistycznych: “Relacje słowacko-polskie i polsko-słowackie po 1989 roku” (Tomaszowice pod Krakowem, 2005) i “Kontakty literackie polsko-słowackie i słowacko-polskie” (Beladice, 2006). Autorzy zajmują się rozmaitymi aspektami transformacji przebiegającej w różnych obszarach badań nad stosunkami słowacko-polskimi i polsko-słowackimi. Opisują zarówno elementy odznaczające się kontinuum, jak i zjawiska nowe z perspektywy wzajemnych relacji w dziedzinie kultury, polityki, literatury, teatru, filmu, etnologii, języka, badań naukowych, co umożliwia lepsze zrozumienie specyfiki przebiegu procesów transformacyjnych w tych konkretnych sferach. Tom podzielony jest na cztery części: “Czynniki przemian”, “Związki literackie”, “Relacje w dziedzinie twórczości teatralnej i filmowej” oraz “Nauczanie i badania języka słowackiego i polskiego”.
PEŁNA ZAWARTOŚĆ TOMU
Polonica Slovaca 1990 – 2002. Bibliografia knižných prekladov poľskej literatúry, red. Marta Pančíková, Bratislava 2004, ss. 68.
ISBN: 8089058140


Opracowanie otwiera artykuł Jozefa Hvišča, poświęcony zagadnieniom recepcji literatury polskiej w Słowacji w latach 1990-2002 z perspektywy wydanych książkowo w tym okresie przekładów. Jego najważniejszą część tworzy natomiast, opracowana przez Jarmilę Gerbócovą, bibliografia przekładów na język słowacki polskich publikacji z zakresu filozofii, teologii, nauk społecznych, sztuki, literatury, geografii i historii. W przedstawionym zestawieniu najliczniej reprezentowana jest literatura religijna i edukacyjna. W dziedzinie literatury pięknej - poezji, prozy i dramatu - przetłumaczono 31 książek. W omawianym okresie dominowały wydawnictwa z zakresu tzw. literatury użytkowej, związane z praktycznymi potrzebami życia społecznego, gospodarki krajowej, działalności technicznej, badań naukowych i sztuki. Oprócz ogólnego indeksu nazwisk, publikacja zawiera także chronologicznie uporządkowany indeks przekładów, indeksy autorów i ich dzieł, tłumaczy, autorów posłowia, wyborów tekstów (w przypadku antologii), redaktorów, a także indeks oficyn wydawniczych.
Świadomość narodowa w Polsce i Słowacji w XIX i XX wieku. Národné vedomie v Poľsku a na Slovensku v XIX a XX storočí, red. Stefan Bednarek, Wrocław 2003, ss. 202.
ISBN: 83-87299-06-5


Publikacja zawiera artykuły przygotowane na podstawie wybranych referatów wygłoszonych na zorganizowanej przez Polsko-Słowacką Komisję Nauk Humanistycznych konferencji “Świadomość narodowa w Polsce i Słowacji w XIX i XX wieku” (Cieszyn, 1998). Tom rozpoczyna omówienie zagadnień teoretycznych związanych z pojęciem świadomości narodowej i sposobami jego stosowania w badaniach naukowych, w kolejnych artykułach ich autorzy i autorki na konkretnym materiale (m.in. literatury i folkloru) prezentują różne formy i konteksty konstruowania w Polsce i Słowacji świadomości narodowej, jej przemiany, sposoby manifestacji i ekspresji. Uwaga poświęcona zostaje również refleksji naukowej na temat problematyki tożsamościowej. Poza szerszą perspektywą narodową w publikacji obecne są także studia dotyczące specyficznych aspektów świadomości zbiorowych w kontekście historii mniejszości narodowych czy ich regionalnych / pogranicznych uwarunkowań (przykład Śląska Cieszyńskiego).
Vývin a význam slovensko-poľských vzťahov, red. Jozef Hvišč, Bratislava 2003, ss. 316 .
ISBN: 80-89058-07-8


Tom zawiera prace z różnych obszarów humanistyki i nauk społecznych. Zgromadzone w nim artykuły z zakresu historii literatury, językoznawstwa, historii, etnologii, historii badań naukowych oraz materiały o charakterze dokumentacyjnym i bibliograficznym przynoszą ważne ustalenia na temat relacji słowacko-polskich w różnych perspektywach czasowych i płaszczyznach problemowych. Publikacja podzielona jest na trzy części: “Związki literackie i językowe”, “Czynniki rozwojowe relacji” oraz “Materiały i dokumenty”. Część pierwsza poświęcona jest zagadnieniom recepcji literatury i wybranym zagadnieniom komparatystyki literackiej oraz problemom językoznawczym w ujęciu porównawczym. W części drugiej zaprezentowane zostały wybrane kwestie kontaktów słowacko-polskich w konkretnych etapach dziejowych oraz sposoby ich rozumienia i opisu na gruncie badań naukowych. Ostatni blok zawiera studia szczegółowe dotyczące konkretnych zjawisk i postaci ważnych dla budowania wzajemnych relacji oraz bibliografię przekładów z literatury polskiej na język słowacki w latach 1842-2002.
PEŁNA ZAWARTOŚĆ TOMU
Polsko-słowackie stosunki po roku 1918. Slovensko-poľské vzťahy po roku 1918, red. Halina Mieczkowska, Jozef Hvišč, Wrocław 2002, ss. 166.
ISBN: 83-88430-05-X


Publikacja zawiera artykuły przygotowane na podstawie referatów wygłoszonych na zorganizowanej przez Polsko-Słowacką Komisję Nauk Humanistycznych we współpracy z Centrum Badań Śląskoznawczych i Bohemistycznych Uniwersytetu Wrocławskiego konferencji “Słowacko-polskie związki i relacje po roku 1918” (Modra-Harmónia, 1999). Problematyka tomu uporządkowana została w czterech blokach tematycznych. Pierwsza część dotyczy zagadnień glottodydaktycznych, przede wszystkim dydaktyki polonistycznej na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie i słowacystycznej w polskich ośrodkach uniwersyteckich. W drugiej zaprezentowane zostały wyniki badań literaturoznawczych z zakresu kontaktów i związków literackich w nowych warunkach polityczno-kulturowych po 1918 roku. Trzeci blok zawiera artykuły językoznawcze poświęcone m.in. komparatystycznie ujmowanym problemom rozwoju poszczególnych płaszczyzn języka słowackiego i polskiego w perspektywie historycznej i współczesnej oraz zagadnieniom etnolingwistycznym. Tom zamykają rozważania historyczne na temat uwarunkowań politycznych polsko-słowackich kontaktów w sferze kultury w okresie międzywojennym. 
Kontinuita romantizmu. Vývin, súvislosti, vzťahy, red. Jozef Hvišč, Bratislava 2001, ss. 264.
ISBN: 8096799185


Tom poświęcony jest problematyce romantyzmu, ujmowanej w różnych kontekstach, z perspektywy kilku dyscyplin badawczych. Pierwsza część obejmuje artykuły językoznawcze, poświęcone zagadnieniom kodyfikacji języka słowackiego, reakcjom polskiego środowiska na kodyfikację, dyskusjom dotyczącym pochodzenia dialektów wschodniosłowackich. W części drugiej zgromadzono teksty o charakterze literaturoznawczym i kulturoznawczym, dotyczące m.in. kwestii słowackiego mesjanizmu, prozy okresu romantyzmu, relacjom literatury i folkloru. Trzecia część poświęcona została problematyce przekładu, związków literackich i recepcji romantyzmu przede wszystkim w XX wieku oraz zagadnieniom historycznym okresu międzywojennego. Uzupełnieniem głównych działów tomu jest część podsumowująco-informacyjna, która zawiera m.in. artykuł o obecności romantyzmu w kulturze współczesnej.
PEŁNA ZAWARTOŚĆ TOMU
Historické a kultúrne zdroje slovensko-poľských vzťahov, red. Jozef Hvišč, Bratislava 2000, ss. 198.
ISBN 80-967991-7-7


Tom zawiera referaty z dwóch międzynarodowych konferencji naukowych – “Odrodzenie narodowe w Polsce i w Słowacji” (Cieszyn, 1998) oraz “Stosunki polsko-słowackie i słowacko-słowackie po 1918 roku” (Modra - Harmónia, 1999). Publikacja podzielona jest na dwie części: “Świadomość narodowa i stosunki międzynarodowe” i “Związki i relacje słowacko-polskie i po 1918 roku”. W pierwszej części przedstawiony został rozwój słowackiej świadomości narodowej na różnych płaszczyznach i z różnych perspektyw - historycznej, filozoficznej, kulturoznawczej, językoznawczej oraz związków literackich. Druga część zawiera artykuły przede wszystkim z zakresu etnologii i historii. Publikację zamyka artykuł jej redaktora, Jozefa Hvišča na temat Cieszyna i jego roli w historii słowacko-polskich stosunków literackich.
PEŁNA ZAWARTOŚĆ TOMU
pl_PLPolski